Wat gaat het worden?

"Waar gaan we naar toe? Hoe denk jij dat de energiewereld van particulieren en kleine bedrijven er straks gaat uitzien?"

Het zijn vragen die ergens in ieder adviestraject toch weer terug aan de orde komen. We willen best werken aan een energiezuinig, energieneutraal, of passiefhuis......maar blijft het zoals vandaag of gaat er nog een hoop veranderen. Kan ik daar rekening mee houden of heb ik tussen nu en vijf jaar al weer spijt van mijn inspanningen?

Sommige dingen zullen altijd onzeker blijven, maar als je terugkijkt naar de laatste vijf of tien jaar energiebeleid, dan vallen een paar dingen wel op:

• Op de energierekening staat nog maar een heel klein deel echt geleverde energie en de rest is opslag, toeslag, tegenslag, belasting, doorbelasting, teruggaven en heffing voor het een of ander. Voor een gemiddeld gezin staat er zo'n drieduizend kWh op de jaarafrekening voor een kleine duizend euro, maar de productie van de stroom die er op staat kost "kaal" maar zo'n 180 euro. En als dat deel van de rekening daalt (en dat doet het al jaren), wordt er direct een ander deel verhoogd.
  
• De meeste mensen weten niet dat het deel (gas-)verwarming zomaar zes keer de energie-inhoud van de gemiddelde stroomrekening vertegenwoordigt. 15% besparen op de stookkosten levert dus ongeveer net zo veel op voor de wereld als je hele stroomrekening. Dat typeert dat hele dak vol zonnestroompanelen vooral als "een goed begin". Het levert dus meer op om je gas- of warmte rekening te halveren dan je stroomrekening te elimineren. Voor vijfduizend euro je dak vol panelen voor 180 euro minder energie productie per jaar.
  
• Salderen van zelf opgewekte stroom betekent dat je de hele winter (schaarse) stroom afneemt van een elektriciteitscentrale, terwijl je de de hele zomer (overvloedige) stroom teruglevert. De periode dat de opgewekte stroom in een hele week min of meer in balans is met je eigen verbruik is beperkt tot een paar weken in het voorjaar en het vroege najaar. Daarbuiten is het toeval. We wekken in de zomer zonnestroom op tussen vijf uur in de ochtend en zeven uur in de avond, terwijl we zelf de meeste stroom verbruiken tussen 5 uur in de middag en 8 uur in de avond.
• Een batterij om je eigen stroom op te slaan kost je minimaal 8% van de stroom zelf, en helpt je misschien om de stroom van overdag in de avond te gebruiken. Volgens Tesla kost die batterij over enkele jaren nog maar 150 euro per kWh capaciteit en gaat grofweg 5000 oplaadcycli (dagen) mee. Dat is iets minder dan vier cent per kilowattuur en een garantie van 10 jaar. Zonder belastingen kost een geproduceerde kWh vanuit het stroomnet nog geen 6 cent en wie groot inkoopt betaalt op de beurs zo'n 3,5 cent per kilowattuur.
• Een elektrische auto helemaal opladen kan zomaar 40 kWh of meer zijn. Als je die uit je powerwall-batterijen wilt laden uit je eigen zonnestroominstallatie heb je uiteindelijk op de hele levensduur van je auto een rijtje van 3 powerwalls nodig van 40x150 = 6.000 euro (maar voorlopig nog meer). Het vermogen van de powerwall is genoeg voor 2,5 uur oplaadstroom (en dan kan je Tesla weer 160 kilometer afleggen), maar een fornuis om enthousiast 's avonds een potje te koken trekt ook de piek-stroomsterkte van drie powerwalls.
• Windmolenstroom op zee kost ongeveer 6 cent per kWh. Windmolenstroom op land maar een kwart daarvan.

Dat die verhoudingen niet houdbaar zijn, is geen domme aanname. Maar waar moet je dan misschien wel rekening mee houden?

• De consumentenprijzen voor energie zullen hoe dan ook harder blijven stijgen dan de algemene inflatie of de inkomenstrends. Wat nu matig rendabel is, maar redelijk lang meegaat, is dus toch verstandig om nu al te doen.
• Energiegebruik is een veilige belastinggrondslag voor de overheid. Dat weten we van de benzine accijnzen. Die gaan niet structureel omlaag.
  
• Een nieuwbouw-woning mag in 2021 nog maar een warmtevraag hebben van 25 kWh per m2 per jaar. Nu is dat vaak minimaal 6 keer zo veel (boven de 150). Wie zijn gemiddelde woning (geen top-design en geen top-locatie) dus niet isoleert heeft binnen tien jaar een onverkoopbare energievreter in de aanbieding waarvan de energierekening de hypotheekrekening stilaan overtreft, met een matig comfort en matig binnenklimaat.
• Over een jaar of 10 is gratis salderen van zonnestroom niet meer mogelijk tegen de huidige tarieven. Dat lijkt nu al wel duidelijk. Instappen in zonnestroom moet je snel doen, anders gaat de fiscale parade van voordeeltjes aan je deur voorbij.
• Het heen en weer sturen van stroom wordt nu betaald uit een vast jaarbedrag voor iedere burger, maar al die PV-klanten vragen om flinke extra investeringen in het netbeheer. In elk geval de transportkosten van netstroom (nu gemiddeld ongeveer 4 cent per kWh voor kleinverbruikers, in een vast jaarbedrag) zullen op termijn ook voor teruglevering worden doorberekend. Waarschijnlijk niet meer in een vast jaarbedrag, maar per kWh in rekening gebracht. Het gebruiken van je eigen stroom (elke dag eerst opslaan en opmaken) wordt dan aantrekkelijker. Minstens 2 x 4 cent in de zak houden als je batterijen hebt. De opwek van een particuliere zonnestroominstallatie wordt meestal maar voor een derde direct in eigen huis verbruikt. De rest gaat via het net heen en weer.
• Het uitfaseren van aardgas door inzet van extra stroom en warmtepompen, vraagt samen met de extra bekabeling voor elektrische auto's om een grofweg verviervoudiging van de capaciteit van een gemiddelde huisaansluiting voor stroom. Die 4 cent voor transport is dus aan de lage kant, want die uitbreiding moet gewoon betaald worden aan de netwerkbeheerders.
  
  
• Alle energie die je niet gebruikt (omdat je hem hebt bespaard) valt volledig buiten bovenstaande "dillema's" en "dreigende ontwikkelingen". Dus besparen van energie is een behoorlijk veilige belegging.
• Uiteindelijk is Sweers Energie Advies eigenlijk en vooral een Energie-Belasting-Adviseur.